Numer 1/2018 cz.1
Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce kolejny numer pisma „Studia i Materiały”.
W aktualnym numerze będą mieli Państwo okazję zgłębić wyniki badań dotyczące przedsiębiorczości opisywanej z różnych perspektyw, m.in. imigrantów, społecznych projektów czy internacjonalizacji. Poruszane są również kwestie związane z finansami i polityką pieniężną w Polsce. Numer otwiera tekst autorstwa Adama Samborskiego, który omawia strukturę finansową gospodarki w rozwoju przedsiębiorczości. Autor stanął na stanowisku, iż dobrze zorganizowany system finansowy zapewnia właściwe funkcjonowanie gospodarki na poziomie makroekonomicznym. W pracy zaproponowano propozycje konkretnych działań mających na celu poprawę możliwości finansowania działalności innowacyjnej w Polsce.
Autorzy Paweł Śliwiński, Jacek Krawiec i Tomasz Nowak przeprowadzają analizę dotyczącą możliwości wykorzystania bodźców podatkowych w procesie rozwoju rynku NewConnect, co powinno sprzyjać zwiększeniu dostępności finansowania pozabankowego dla przedsiębiorstw, a przez to zwiększeniu ich potencjału inwestycyjnego.
Autorzy Tomasz Miziołek i Ewa Feder- Sempach analizują jakości replikacji wyników indeksu przez trzy fundusze typu ETF notowane na GPW w Warszawie. Obliczenia, wykonane na potrzeby badania, zostały przeprowadzone na podstawie danych z lat 2012–2017 przy wykorzystaniu trzech różnych metod kalkulacji błędu odwzorowania (tracking error, TE) i trzech różnych interwałów pomiaru stopy zwrotu.
Janusz Zawiła-Niedźwiecki i Antoni Rakoczy opisują projekty badawczo-wdrożeniowe, które wprowadzają do sfery publicznego zarządzania kryzysowego. Szeroko omawiają kwestie problematyki logistyki społecznej oraz publicznego zarządzania kryzysowego.
Katarzyna Rostek i Agnieszka Skala analizują wyniki badań przeprowadzonych w branży cyfrowej przez Fundację Startup Poland. Badanie zostało przeprowadzone w latach 2015 i 2016. Na podstawie posiadanych danych dokonano segmentacji i analizy porównawczej polskich start-upów. Wyróżniono sześć głównych wyróżników zdefiniowanych segmentów, z których szczególne zainteresowanie wzbudzała produkcja sprzętu komputerowego przez start-upy i współpraca ze środowiskiem akademickim.
Jan Czekaj w swoim tekście proponuje rozwiązania dla polityki pieniężnej w Polsce, której obecne prowadzenie powoduje narastanie z jednej strony – rezerw dewizowych państwa, a z drugiej – wzrost zadłużenia zagranicznego. Jednoczesne zmniejszenie rezerw walutowych oraz długu zagranicznego pozwoliłoby zaoszczędzić rocznie co najmniej 8 mld zł. Zmniejszenie rezerw dewizowych nie powodowałoby istotnego wzrostu ryzyka kryzysu walutowego, gdyż nie zmieniałoby międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto Polski.
Ben Collins Vershiyi Kwaven, Claudia Nelly Berrones-Flemmig i Utz Dornberger podejmują temat przedsiębiorczości imigrantów w Niemczech. Autorzy analizują, w jaki sposób imigranci przyczyniają się do rozwoju gospodarczego i jakie czynniki wpływają na prowadzony przez nich handel
międzynarodowy.
Kolejny tekst należy do Moniki Fabińskiej, która rozprawia o warunkach skutecznej internacjonalizacji. Autorka analizuje rynki docelowe w wybranych krajach skandynawskich, co prowadzi do opracowania zaleceń dotyczących optymalnych instrumentów ułatwiających wejście na rynki docelowe w wybranych krajach, Szwecji i Norwegii.
Marta Ziółkowska podejmuje się natomiast opisu przeprowadzonego przez siebie badania eksploracyjnym dotyczącego istoty franczyzy społecznej jako modelu biznesowego i formy przedsiębiorczości oraz studium, w jaki sposób wykorzystać sprawdzony model biznesowy do zaspokajania potrzeb społecznych. Badanie dostarcza podstawowych cech i wiedzy dla przyszłych pogłębionych analiz w odniesieniu do tego tematu.
Dominika Ochnik koncentruje się weryfikacji czynników indywidualnych (osobowość i postawa przedsiębiorcza) jako predyktorów przywódczych preferencji zawodowych w odniesieniu do różnic płciowych i wieku. Uzyskane wyniki badań zostały przeanalizowane w ramach Kontekstualnego Modelu Preferencji Zawodowych i koncepcji społecznego zegara zawodowego.
Maksym W. Sitnicki podejmuje temat badań prowadzonych na uniwersytetach i ich komercjalizacji. Autor rozwija model rozwoju przedsiębiorczości skoncentrowany na człowieku oraz prezentuje i ujawnia właściwości unikalnych cech, które charakteryzują osoby przedsiębiorcze. Autor pokazuje zależność między sukcesem uniwersytetu badawczego a sukcesem jego absolwentów, znanych jako innowacyjni przedsiębiorcy.
W obliczu wielu wyzwań w postaci ograniczonego kapitału, braku wykwalifikowanej siły roboczej i niskiego wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych, małe i średnie przedsiębiorstw w Indiach mają utrudniony start. Devesh Kumar, Harsh Vardhan Samalia i Piyush Verma próbują odpowiedzieć na pytanie, jakie znaczenia dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w północnym regionie Indii ma korzystanie z chmury.
Tekst Adriany Kaszuba-Perz przedstawia ocenę potrzeb zastosowania rachunków ekonomicznych i innych narzędzi wspomagających podejmowanie decyzji w firmach w opinii przedsiębiorców prowadzących firmy rodzinne. Autorka przedstawia wyniki sondażu ankietowego wśród
przedstawicieli MSP w regionie Polski południowo-wschodniej, w którym wzięło udział 96 podmiotów.
Ewa Krok omawia przeszkody w podnoszeniu innowacyjności jednostek administracji publicznej, by ostatecznie przedstawić propozycje działań usprawniających, które polega przede wszystkim na kształtowanie postaw i zachowań proinnowacyjnych wśród kadry urzędów, a także działania
związane z technologią.
Agnieszka Dziubińska koncentruje się na badaniu natury zachowań przywódczych i ich wpływu na wyniki organizacji w przedsiębiorstwach międzynarodowych. Autorka stara się odpowiedzieć na pytania związane z rolą przywództwa na procesy adaptacyjne firm. Relacje między przywództwem a wynikami uzyskiwanymi przez organizacje zostały opisane na podstawie studium przypadku, które objęło pięć małych i średnich
przedsiębiorstw wielonarodowych prowadzących działalność na rynkach wschodzących.
Zapraszamy do lektury!
Redakcja pisma „Studia i Materiały”
Zawartość numeru
W pracy podjęto problem wzajemnych relacji, jakie zachodzą między strukturą finansową gospodarki a przedsiębiorczością. Autor stanął na stanowisku, że dobrze zorganizowany system finansowy zapewnia właściwe funkcjonowanie gospodarki na poziomie makroekonomicznym.
Warunkuje też funkcjonowanie podmiotów gospodarczych na poziomie mikroekonomicznym. Może wyzwalać i wspierać działania przedsiębiorcze, ale może jednak stanowić też ich przeszkodę. Strukturę finansową gospodarki polskiej odniesiono do struktury finansowej gospodarek Wielkiej Brytanii i Danii, tj. krajów Unii Europejskiej, których ekosystemy przedsiębiorczości zostały najlepiej ocenione – przyjmując kryterium Globalnego Indeksu Przedsiębiorczości (GEI). Z Systemu Rachunków Narodowych ESA 2010 pozyskano bilanse finansowe analizowanych krajów. Analiz dokonano w przekroju poszczególnych jednostek instytucjonalnych w podziale na aktywa finansowe i pasywa. Z przeprowadzonych analiz wynika, że struktura finansowa gospodarek w znacznie większym stopniu sprzyja przedsiębiorcom brytyjskim i duńskim niż polskim. Autor zaproponował więc konkretne działania mające na celu poprawę możliwości finansowania działalności innowacyjnej w Polsce.
Celem autorów jest analiza dotycząca możliwości wykorzystania bodźców podatkowych w procesie rozwoju rynku NewConnect, co powinno sprzyjać zwiększeniu dostępności finansowania pozabankowego dla przedsiębiorstw, a przez to zwiększeniu ich potencjału inwestycyjnego. W pracy zweryfikowano pozytywnie następujące hipotezy badawcze: (i) bodźce podatkowe mogą być ważnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi rynku kapitałowego dla MŚP, (ii): bodźce podatkowe są wykorzystywane na różnych rynkach giełdowych i sprzyjają ich rozwojowi, (iii) zastosowanie bodźców podatkowych do rozwoju rynku kapitałowego dla MŚP nie stanowiłoby istotnego zmniejszenia wpływów podatkowych dla budżetu państwa. Weryfikację postawionych hipotez przeprowadzono na podstawie: (i) analizy przeprowadzonych badań ankietowych, (ii) kwerendy informacji dotyczących badanego zagadnienia oraz (iii) analizy statystycznej sprawozdań finansowych spółek publicznych notowanych na rynku głównym GPW w Warszawie oraz na rynku NewConnect. Artykuł może zapoczątkować dyskusję na temat możliwości zastosowania bodźców podatkowych dla MŚP jako instrumentu stymulującego rozwój jakościowy rynku NewConnect w kierunku rynku, na którym notowane będą spółki reprezentujące sektory innowacyjne oraz zyskowne spółki z pozostałych sektorów.
Celem artykułu jest analiza jakości replikacji wyników indeksu przez trzy fundusze typu ETF notowane na GPW w Warszawie. Obliczenia zostały przeprowadzone na podstawie danych z lat 2012–2017 przy wykorzystaniu trzech różnych metod kalkulacji błędu odwzorowania (tracking error, TE) i trzech różnych interwałów pomiaru stopy zwrotu. Wyniki badania wskazują, że błędy odwzorowania w przypadku wszystkich analizowanych ETF-ów, niezależnie od przyjętej metody obliczeń i stosowanych interwałów, były niższe niż 4%, a w większości przypadków także niższe niż 3%. Najniższe wartości TE uzyskano dla funduszu Lyxor S&P 500 UCITS ETF (ETFSP500), wszystkie poniżej 1% dla danych dziennych. Dla wszystkich badanych funduszy najniższe wartości występowały dla TE obliczonego na podstawie danych dziennych. Wyższe wartości odnotowano dla danych tygodniowych i miesięcznych – relacje między nimi były zależne od konkretnego ETF-a i przyjętej metody obliczeń.
W wyniku ewolucji publicznego zarządzania kryzysowego (od zapewniania bezpieczeństwa w kierunku gwarantowania komfortu życia społecznego) instytucje finansowe są stopniowo uznawane za kluczowe dla świadczenia usług publicznych w sytuacjach kryzysowych, tj. za tzw. operatorów infrastruktury krytycznej państwa, a wobec tego coraz mocniej obciążane nowymi obowiązkami z zakresu publicznego zarządzania kryzysowego. Przedstawione w artykule projekty badawczo-wdrożeniowe wprowadzą do sfery publicznego zarządzania kryzysowego podejście metodyczne, analogiczne do zarządzania ryzykiem operacyjnym w sferze czysto biznesowej. W artykule pokazano: analogie publicznego zarządzania kryzysowego i zarządzania ryzykiem operacyjnym; istotę logistyki społecznej, której częścią jest publiczne zarządzanie kryzysowe, oraz logikę metodycznego reagowania kryzysowego.
Największe badanie startupów branży cyfrowej w Polsce od 2015 r. wykonuje fundacja Startup Poland we współpracy z naukowcami z Politechniki Warszawskiej. Badania takie nie są łatwe do zrealizowania ze względu na niejednorodność definicji podstawowych pojęć, w tym definicji startupu. W artykule przedstawiono zestawienie przykładowych badań tego typu, wykonywanych na świecie i wskazano główne różnice, jakie między nimi występują. Na podstawie danych otrzymanych w ramach badań fundacji, przeprowadzono analizę segmentacyjną i porównawczą polskich startupów, której wyniki zaprezentowano w artykule. Zidentyfikowano sześć głównych cech różnicujących poszczególne segmenty, wśród których na szczególną uwagę zasługuje fakt produkowania przez startupy hardware’u oraz prowadzenie współpracy z nauką.
Polityka pieniężna w Polsce opiera się na koncepcji bezpośredniego celu inflacyjnego. Według powszechnie panujących poglądów skuteczność takiej polityki uzależniona jest od wiarygodności organów prowadzących politykę pieniężną, która z kolei zależy od niezależności tych organów (banku centralnego) od władz politycznych, wykazujących skłonność do destabilizowania sektora finansów publicznych, co uważano za podstawową przyczynę inflacji. Jednym z najważniejszych rozwiązań instytucjonalnych jest zakaz finansowania deficytów budżetowych emisją pieniądza banku centralnego. W skrajnej wersji polityka bezpośredniego celu inflacyjnego utrudnia, a nawet uniemożliwia prowadzenie spójnej polityki finansowej państwa. Polityka pieniężna prowadzona w Polsce powoduje narastanie, z jednej strony, rezerw dewizowych państwa, a z drugiej – wzrost zadłużenia zagranicznego. Jednoczesne zmniejszenie rezerw walutowych oraz długu zagranicznego pozwoliłoby zaoszczędzić rocznie co najmniej 8 mld zł. Zmniejszenie rezerw dewizowych nie powodowałoby istotnego wzrostu ryzyka kryzysu walutowego, gdyż nie zmieniałoby międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto Polski.
Niniejszy artykuł ma na celu wniesienie wkładu w debatę oraz poszerzenie wiedzy na temat przedsiębiorczości imigrantów w Niemczech poprzez analizę podstawowego pytania badawczego [którego źródłem są głównie Dana (2007), Tung (2008), de Haas (2010), Riddle i in.
(2010, 2011), Jones i in. (2011), Elo (2014), N. N. Sørensen (2014), B. Sørensen (2014)]: W jaki sposób przedsiębiorcy wywodzący się ze środowiska migrantów w Niemczech przyczyniają się do rozwoju gospodarczego swojego kraju pochodzenia i kraju przyjmującego, w szczególności w kontekście promocji handlu międzynarodowego i propagowania wiedzy o rynku? Związek pomiędzy migracją a rozwojem w ojczyznach imigrantów został zbadany w naukach społecznych (B. Sørensen, 2014, Riddle i in., 2010) oraz w ekonomii, gdzie kilku autorów przeanalizowało relacje między diasporami a handlem międzynarodowym (Gould, 1994; Mundra, 2005; Cohen, 2008). Niemcy od dawna stoją przed problemami wynikającymi z rosnącej różnorodności i międzykulturowości w rozwoju swojej populacji. Obecna debata na temat migrantów w Niemczech i Europie nasila się, szczególnie ze względu na pogłębiającą się współzależność rynków międzynarodowych i coraz ściślejsze powiązania gospodarcze i handlowe (Dornberger i in., 2009). Aby odpowiedzieć na podstawowe pytanie badawcze postawione w tym artykule, wybrano dwa studia przypadku oparte na analizie jakościowej. Wyniki pokazują pozytywne wykorzystanie potencjału i sieci przedsiębiorcy w budowaniu międzynarodowych relacji między różnymi krajami.
Współczesna globalna gospodarka wywiera ogromną presję na rozwój i funkcjonowanie każdej firmy, w tym firm rodzinnych. Ewolucja technologiczna ułatwia penetrację rynków, klienci wymagają wyższej jakości za niższą cenę, pojawia się generacja nowej bardzo agresywnej konkurencji, firmy w zasięgu globalnym narzucają wysoką konkurencyjność – to tylko nieliczne cechy globalnego rynku. Analizowana firma rodzinna ma ustaloną pozycję na rynku krajowym i aby rozwijać się i zwiększać konkurencyjność, musi wchodzić na rynki zagraniczne. Celem artykułu jest 1) analiza rynków docelowych (FMCG, farmaceutyka, oraz usług reklamowych) w wybranych krajach skandynawskich oraz 2) wypracowanie rekomendacji w zakresie optymalnych narządzi wejścia przez firmę rodzinną na wskazane rynki docelowe (FMCG, farmaceutyka, oraz usług reklamowych) w wybranych krajach: w Szwecji i Norwegii.
Artykuł ma charakter studium nad istotą franczyzy społecznej jako modelu biznesu i formy przedsiębiorczości oraz analizy, w jaki sposób wykorzystywać sprawdzony model biznesu do zaspokojenia potrzeb społecznych. Wykorzystano metodę opisową oraz analizę studiów przypadku. W artykule dokonano analizy franczyzy społecznej przez eksplorację studiów przypadków przedsiębiorstw społecznych. Wyniki analizy potwierdzają, że franczyza może być implementowana z sukcesem w różnych wymiarach przedsiębiorczości społecznej. Wywnioskowano, iż model franczyzy może zostać użyty jako narzędzie do budowy społeczności społecznie zrównoważonych i umożliwiać rozwiązywanie problemów wykluczenia społecznego. Ponadto w artykule przedstawiono podstawowe założenia i wiedzę mogącą służyć dalszym pogłębionym badaniom w odniesieniu do zaprezentowanej tematyki.
Celem badań była weryfikacja czynników indywidualnych (osobowość i postawa przedsiębiorcza) jako predyktorów przywódczych preferencji zawodowych w odniesieniu do różnic płciowych i wieku. Seria trzech badań została oparta na Kontekstualnym Modelu Preferencji Zawodowych (Ochnik, 2017). W badaniu 1. mierzono przywódcze preferencje zawodowe inwentarzem Potencjał Zawodowy wśród 9359 uczestników (M = 3995, K = 5 364) w wieku od 20 do 54 lat (Mwiek = 29). Badanie 2. dotyczyło wymiarów osobowości (NEO-FFI Costa & McCrea, 1992) jako predyktorów preferencji przywódczych wśród 190 uczestników (M = 72, K = 118). W badaniu 3. analizowano postawę przedsiębiorczą (EAO, Robinson, Stimpson, Huefner i Hunt, 1991) w relacji do przywódczych preferencji zawodowych wśród 98 uczestników (M = 35, K = 63). Dwuczynnikowa ANOVA wykazała istotny efekt płci. Mężczyźni uzyskiwali wyższe nasilenie przywódczych preferencji zawodowych. Jedynie w grupie mężczyzn wiek różnicował zmienną – im byli starsi, tym wyższe nasilenie przywódczych preferencji osiągali. Analiza regresji w badaniu 2. ukazała sumienność, niską neurotyczność i ekstrawersję jako predyktory typu przywódczego preferencji zawodowych, które wyjaśniły zmienną w 31%, a w badaniu 3. istotnymi predyktorami były postawa przedsiębiorcza i płeć wyjaśniające zmienną w 13%. Wyniki badań zostały przeanalizowane w ramach Kontekstualnego Modelu Preferencji Zawodowych (Ochnik, 2017) i koncepcji społecznego zegara zawodowego.
Artykuł powstał na bazie konieczności praktycznego wdrażania wyników badań naukowych w biznesie przez uczelnie badawcze, których korzyści finansowe z tego tytułu powinny również przyczyniać do rozwiązywania naglących problemów ludzkości. Celem jest identyfikacja
specyficznych cech osób o umiejętnościach przedsiębiorczych oraz wkład w dalsze analizy ich potencjału. Stanie się to podstawą do budowy skoncentrowanego na człowieku modelu rozwoju przedsiębiorczości na uczelni badawczej. W celu zbadania problemu zastosowano model uwzględniający kluczowe procesy rozwoju przedsiębiorczości. W artykule zaproponowano definicję nowej kategorii zarządzania – „progresywizmu przedsiębiorczego”. Odzwierciedla ona istotę procesu rozwoju przedsiębiorczości na uczelni i kompleksowo określa zjawisko swobodnego myślenia innowacyjnego. Autor prezentuje także model rozwoju przedsiębiorczości skoncentrowany na człowieku oraz specyficzne cechy osób o skłonnościach przedsiębiorczych Następnie uzasadnia współzależność między sukcesem uczelni badawczej a sukcesem jej absolwentów, określanych mianem innowacyjnych przedsiębiorców. Opracowanie ma praktyczną wartość dla przedstawicieli kadry kierowniczej, którzy są zainteresowani poprawą efektywności uczelni, oraz istotne znaczenie z perspektywy rozwoju potencjału przedsiębiorczego.
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa (MMŚP) w gospodarkach rozwijających się, takich jak Indie, stoją w obliczu wielu wyzwań wynikających z ograniczonego kapitału, braku wykwalifikowanej siły roboczej i niewielkiego wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). Ze względu na te ograniczenia MMŚP nie są w stanie czerpać korzyści, jakie oferują nowoczesne rozwiązania z zakresu TIK. W takiej sytuacji przetwarzanie w chmurze może być odpowiednią opcją dla tych MMŚP, które dążą do usprawnienia procesów wewnętrznych, poprawy komunikacji z klientami i partnerami biznesowymi oraz rozszerzenia zasięgu rynkowego dzięki nowoczesnym rozwiązaniom TIK przy minimalnych nakładach inwestycyjnych i niewielkim wysiłku. Przetwarzanie w chmurze to innowacyjna technika dostarczania wymaganej technologii informacyjno-komunikacyjnej klientom na żądanie za pośrednictwem Internetu, za opłatą za faktyczne korzystanie. Niniejsze opracowanie stanowi próbę oceny znaczenia chmury obliczeniowej dla MMŚP w północnym regionie Indii. W tym celu zaprezentowano przegląd literatury i wykorzystano metodę ankietową. Dostrzegane korzyści, łatwość użycia, przewaga kosztowa, prostota, przystępność cenowa, skalowalność, szybkie wdrożenie i lepsze zarządzanie ciągłością działania to główne korzyści ujawnione w tym badaniu, podczas gdy bezpieczeństwo, poufność, niezawodność i obawa przez uzależnieniem od jednego dostawcy okazały się stanowić główne wyzwania związane z korzystaniem z chmury obliczeniowej przez MMŚP. Należy się spodziewać, że badanie umożliwi MMŚP wstępne zrozumienie znaczenia chmury obliczeniowej dla ich działalności dzięki wskazaniu rzeczywistych korzyści i wyzwań związanych z jej zastosowaniem.
Za główny cel działalności małe i średnie przedsiębiorstwa rodzinne przyjmują zazwyczaj utrzymanie stabilizacji i wzrost firmy w kontekście jej sukcesji przez młodsze pokolenia. Ważnym czynnikiem wpływającym na strategię takich podmiotów jest fakt, że ich działalność często jest prowadzona w niszowych dziedzinach, gdzie umiejętności, wiedza są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Z gruntu zatem, małe i średnie przedsiębiorstwa rodzinne będą nastawione na osiąganie długookresowych korzyści i budowanie strategii przetrwania w dłuższej perspektywie. Przedsiębiorcy, mając na uwadze potrzebę przekazania firmy, powinni być zainteresowani poszukiwaniem i wdrażaniem narzędzi wspomagających podejmowanie decyzji dla zapewnienia stabilności. Celem autorki jest analiza możliwości i ograniczeń stosowania rachunków kosztów i innych rachunków ekonomicznych wspomagających budowanie strategii w opinii samych przedsiębiorców. Podstawą analizy są badania własne przeprowadzone na grupie małych i średnich przedsiębiorstw rodzinnych.
W artykule definiowano pojęcie innowacji w organizacjach publicznych oraz dokonano klasyfikacji innowacji ze względu na różne kryteria. Omówiono przeszkody w podnoszeniu innowacyjności jednostek administracji publicznej, by ostatecznie przestawić propozycje działań usprawniających. Z przeprowadzonych analiz wynika, że wskazane jest nastawienie na myślenie projektowe i współtworzenie, tj. aktywny udział obywateli w życiu publicznym, kształtowanie postawi zachowań proinnowacyjnych wśród kadry urzędów, a także działania związane z technologią, takie jak podnoszenie dostępności i jakości e-usług publicznych, poprawa cyfrowej efektywności urzędów, integracja danych, a przede wszystkim zwiększenie dostępności i wykorzystania informacji sektora publicznego, czyli zapewnienie szerokiego dostępu do danych.
Autorka koncentruje się na badaniu natury przywództwa i jego wpływu na działania organizacji w warunkach turbulentnego otoczenia. W rozważaniach skupiono się na szczególnym przypadku organizacji, jakim jest przedsiębiorstwo międzynarodowe (MNE). Wyniki badań odpowiadają na następujące pytania: które z możliwych, oraz w jaki sposób, podejście do przywództwa odpowiada na procesy adaptacyjne w nowym otoczeniu rynków wyłaniających się? Na czym polega przywództwo w warunkach złożoności w MNE i jak wpływa ono na rezultaty organizacji? Artykuł rozpoczyna przedstawienie podstaw teoretycznych w zakresie ujęcia przywództwa w świetle założeń wynikających z teorii złożoności. Następnie pokazano kontekst empiryczny rozważań, którym jest działalność MNE w warunkach rynków wyłaniających
się. Część badawczą poświęcono określeniu związków między przywództwem a rezultatami uzyskiwanymi przez organizacje. W badaniach posłużono się metodą jakościową – studium przypadku. Próbą badawczą objęto pięć małych i średnich przedsiębiorstw wielonarodowych
prowadzących działalność na rynkach wyłaniających się. Wyniki wskazały na dwie strategie radzenia sobie ze złożonością zjawisk, które polegały na redukcji (konwergencji) lub absorbcji (dywergencji) złożoności. Skuteczność działania w obu przypadkach wymaga odmiennego
łączenia administracyjnej i adaptacyjnej funkcji przywództwa. Ponadto badane firmy, w zależności od tego, które z typów przywództwa były w nich dominujące, skłonne były do rozwoju swojej działalności w oparciu o odmienne instytucje otoczenia rynków wyłaniających się. Ujawnione tendencje mogą, w krótkim okresie, sugerować kierunek rozwoju organizacji.