Numer 1/2019
Szanowni Państwo,
Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce kolejny numer „Studiów i Materiałów”, prezentujący teksty w dużej mierze skupione na analizach zjawisk ekonomicznych na świecie oraz różnych obszarów zarządzania.
Artykuł otwierający, autorstwa Svetlany Keil, dotyczy inteligentnej specjalizacji w regionach umiarkowanie innowacyjnych, co przestawiono na przykładzie Polski i Litwy. W tekście wykorzystano wyniki badań wstępnych prowadzonych metodą jakościową, na podstawie wywiadów i analizy istniejących dokumentów. Badano, w jaki sposób nowe wymogi dotyczące kształtowania polityki innowacyjnej wpływają na istniejące tradycje tworzenia polityki w tego typu regionach oraz w jaki sposób przyjęto strategie inteligentnej specjalizacji na potrzeby wymogów dla funduszy z Unii Europejskiej. Autorka analizuje procesy wdrażania i oceny strategii.
Jowita Grzelak podjęła się natomiast opracowania determinant mających wpływ na ryzyko adekwatności kapitałowej banków komercyjnych z Europy Środkowo- Wschodniej. Konkluzją jej wywodu jest wniosek, że długotrwała utrata wypłacalności banku może w konsekwencji doprowadzić do jego upadłości. W badaniu użyto współczynnika Tier 1, który reprezentuje ryzyko wypłacalności.
W artykule, autorstwa Sylwii Radomskiej, poruszono z kolei kwestię kredytów studenckich na przykładzie Stanów Zjednoczonych. Autorka podjęła się analizy opracowań ekonomicznych dotyczących optymalnego opodatkowania i jego skutków. Artykuł kończy się podsumowaniem wyników badań teoretycznych i symulacyjnych.
Analiza czynników warunkujących ratingi banków z krajów Europy Zachodniej jest przedmiotem zainteresowania Doroty Król. Autorka przeprowadziła analizę literatury i na tej podstawie sformułowała hipotezy badawcze. W analizach wykorzystała dane kwartalne za lata 2010–2017 z bazy danych Thomson Reuters i statystyk OECD zebranych dla banków komercyjnych w Europie Zachodniej.
Agnieszka Krzemińska w swoim artykule przeprowadziła analizę i ocenę wpływu władztwa podatkowego gmin na budżety tych jednostek w Polsce. Autorka dokonała przeglądu literatury oraz odpowiednich aktów prawnych. Na podstawie przeprowadzonej analizy wysnuła wniosek,
że władztwo podatkowe gmin skutkuje zmniejszeniem ich dochodów budżetowych.
Tendencjami koncepcji typologii i kierunkami rozwoju systemów informatycznych zajęli się zaś Patryk Krajewski i Witold Chmielarz. Autorzy przeprowadzili analizę literaturową w tym obszarze. W tekście zaprezentuowali podziały i relacje kolejnych generacji systemów, które nie odpowiadają już potrzebom obecnych użytkowników. Analiza wykazała, że istnieją pewne momenty przełomowe w rozwoju systemów informatycznych.
Agnieszka Kozłowska poddała natomiast analizie wpływ Benedetta Cotrugliego, autora pierwszego teoretycznego opisu zasad podwójnej księgowości, a także Luci Paciolego, który skodyfikował zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz Ambrogio Lerici, człowieka który przywiózł zasady podwójnego zapisu z Włoch do Polski. Tekst opiera się na danych historycznych.
Paweł Świerkuła dokonał prezentacji teoretycznych koncepcji związanych z wewnętrznymi czynnikami rozwoju przedsiębiorstw, przedsiębiorczości oraz kompetencji przedsiębiorczych. Tekst opiera się na przeglądzie dotychczasowych badań w tym obszarze.
Rafał Szlachta w swoim artykule skupił się na wpływie czynników kulturowych na organizację imprez sportowych. W tekście Autor podkreślił potrzebę dokonywania takich analiz z uwagi na wielokulturowość owych eventów. Autor wskazał pozytywne praktyki w organizacji imprez sportowych.
Serdecznie zapraszamy do lektury!
Redakcja
Zawartość numeru
Kraje członkowskie Unii Europejskiej (UE) musiały przygotować strategie inteligentnej specjalizacji (S3) zgodnie z warunkowością ex-ante, by móc korzystać z unijnych funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFSI). Podejście S3 było nowatorskie i szczególnie trudne dla regionów uznawanych za umiarkowanych innowatorów. Niniejsze badanie jest częścią większego projektu badawczego i ma na celu zbadanie, w jaki sposób nowe wymogi dotyczące kształtowania polityki innowacyjnej wpływają na istniejące tradycje tworzenia polityki w tego typu regionach oraz w jaki sposób przyjęto S3 w kontekście lokalnego otoczenia instytucjonalnego. Ponadto badanie ma na celu wyjaśnienie uzasadnienia głównych wyzwań związanych z S3. Przypadki Polski i Litwy są analizowane metodą jakościową, na podstawie wywiadów i analizy
istniejących dokumentów. Perspektywy teorii strukturacji i teorii neoinstytucjonalnej są stosowane do interpretacji danych.Podejście i wyzwania w obu krajach wydają się początkowo podobne, jednak po głębszej analizie pojawiają się różnice w zakresie złożoności procesów, wdrażania i oceny S3.
Banki w swej działalności narażone są na wiele czynników, które mogą mieć negatywny wpływ na ich funkcjonowanie. Obawy przed negatywnymi skutkami ryzyka, które może doprowadzić do upadłości banku, spotęgowane zostały po upadku banku Lehman Brothers w 2008 roku. Przykład Lehman Brothers pokazuje, jak istotne są kwestie nadzoru, zarządzania bankiem oraz zarządzania ryzykiem. Celem niniejszego artykułu było zidentyfikowanie głównych determinant, które mają wpływ na ryzyko adekwatności kapitałowej banków komercyjnych z Europy Środkowo-Wschodniej. Badanie to wydaje się być istotne, ponieważ długotrwała utrata wypłacalności banku, może w konsekwencji prowadzić do jego upadłości. W niniejszym artykule ryzyko wypłacalności reprezentowane jest przez współczynnik kapitału Tier 1. Do badanych zmiennych, które podejrzewa się, że mogą wpływać istotnie statystycznie na zmienną zależną wybrano: rozmiar banku (logarytm naturalny wartości aktywów), stosunek kapitałów do sumy aktywów, stosunek odpisów kredytowych to sumy udzielonych kredytów, stosunek udzielonych kredytów do sumy aktywów, udział kredytów niepracujących w sumie aktywów, stopę zwrotu z kapitałów własnych, stosunek aktywów płynnych do sumy aktywów oraz stosunek udzielonych kredytów do depozytów.
Rosnąca wielkość kredytu studenckiego staje się istotną kwestią dla gospodarki USA, ponieważ przekracza już 1,4 biliona dolarów (7,2% PKB) i wymaga zmiany polityki. Niniejszy artykuł prezentuje literaturę ekonomiczną poruszającą temat optymalnego opodatkowania kapitału ludzkiego, która stanowi podstawę do oceny długoterminowych skutków opodatkowania i endogenicznych inwestycji w kapitał ludzki. W artykule przedstawiono spostrzeżenia z modeli dynamicznych. W literaturze przedmiotu omawiane są dwa instrumenty: raty kredytu
studenckiego uzależnione od dochodów i zapewnianie dotacji pokrywających całkowite lub częściowe koszty edukacji. Podsumowanie wyników badań teoretycznych i symulacyjnych ukazało, że programy spłat uzależnione od dochodu mogą poprawić dobrobyt, podczas gdy
efekty subsydiów edukacyjnych mogą być pozytywne tylko przy pewnych założeniach.
Celem artykułu jest analiza czynników determinujących credit rating banków z krajów Europy Zachodniej. Na podstawie dokonanego przeglądu literaturowego postawiono dwie hipotezy badawcze. Pierwsza z nich zakłada, iż istotny statystycznie wpływ na credit rating analizowanego
banku mają wskaźniki finansowe dotyczące adekwatności kapitałowej, jakości aktywów, jakości zarządzania, zyskowności oraz płynności. Druga hipoteza wskazuje zaś, że czynnikami determinującymi rating kredytowy banku są wskaźniki makroekonomiczne kraju
oraz nadana mu ocena ratingowa. Wykorzystano dane kwartalne obejmujące lata 2010–2017, pochodzące z bazy Thomson Reuters oraz statystyk prowadzonych przez OECD zebrane dla banków komercyjnych krajów Europy Zachodniej. Na podstawie przygotowanych danych
przeprowadzono obliczenia z użyciem statycznych modeli panelowych. Jako zmienną zależną wykorzystano długoterminowe ratingi nadawane bankom przez dwie największe agencje ratingowe na świecie, tj. S&P Long-term Issuer Rating (Foreign) oraz Moody’s Long-term Issuer Rating (Foreign). Zmienne zależne natomiast obejmują wskaźniki finansowe oraz wskaźniki
makroekonomiczne kraju, będącego siedzibą banku oraz credit rating tego kraju.
Gminy, aby realizować swoje zadania oraz osiągać cele społeczne i gospodarcze muszą posiadać odpowiedni poziom środków publicznych. Istotne znaczenie w tym kontekście mają podatki i opłaty lokalne, ponieważ w ich zakresie władze lokalne posiadają określony ustawą
zakres władztwa podatkowego. Mogą one stosować ulgi i zwolnienia podatkowe, ustalać wysokość stawek podatkowych czy umarzać zaległości podatkowe. W artykule przyjęto hipotezę badawczą, że przyznany gminom zakres władztwa podatkowego wpływa na zmniejszenie
dochodów budżetowych tych jednostek. Celem artykułu jest analiza i ocena wpływu władztwa podatkowego gmin na budżety tych jednostek w Polsce. W tym celu dokonano krytycznej analizy literatury przedmiotu oraz analizy aktów prawnych. Zdiagnozowano również wydajność fiskalną podatków i opłat lokalnych oraz przedstawiono skutki finansowe obniżenia górnych stawek podatkowych, udzielenia ulg i zwolnień, umorzeń, rozłożenia na raty oraz odroczenia terminu płatności przez gminy w relacji do dochodów ogółem i dochodów własnych w latach 2008–2017. Przeprowadzona analiza pokazała, że stosowane przez gminy władztwo podatkowe skutkowało zmniejszeniem dochodów budżetowych tych jednostek. Organy gmin decydowały się w szczególności na zmniejszanie górnych stawek podatkowych.
Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie nowej, uwzględniającej obecne tendencje koncepcji typologii i kierunków rozwoju systemów informatycznych zarządzania. Analiza źródeł literaturowych i doświadczenia Autorów wskazują, że mimo obszernej literatury na ten temat, występujące w niej podziały i relacje kolejnych generacji systemów nie odpowiadają coraz bardziej złożonej rzeczywistości i potrzebom użytkowników. Prezentowana koncepcja powstała jako wynik burzy mózgów przeprowadzonej na WZ UW i zweryfikowanej konferencji
z okazji 50-lecia informatyki w SGH w 2018 roku. W pierwszym podejściu wnioskiem z dyskusji był podział na trzy główne ścieżki rozwojowe, w drugim przypisanie nowoczesnych, innowacyjnych technologii zidentyfikowanym uprzednio kierunkom rozwojowych. Wyniki typologii wskazują na istnienie momentów przełomowych – kamieni milowych rozwoju, wyzwania stojące przed zastosowaniami systemów informatycznych w gospodarce oraz wady i zalety najnowszych technologii.
W artykule skoncentrowano się na aspektach historycznych i przedstawieniu wybranych postaci, które miały kluczowy wpływ na przeniesienie zasady podwójnego zapisu z Włoch do Polski. Przedstawia on historię upowszechnienia reguły podwójnego zapisu i tym samym prezentuje wkład Benedetta Cotrugliego w naukę i edukację w rachunkowości. Dzieło Cotrugliego stanowiło kompendium wiedzy kupieckiej niezbędnej do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz podstawę dla nauki i edukacji w tej dziedzinie. Dokonał on bowiem pierwszego teoretycznego opisu zasad podwójnej księgowości, wyprzedzając o przeszło 20 lat prace Luci Paciolego, który skodyfikował zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych w swoim dziele Summa de arithmetica, geometria, proportioni et proportionalita, wydanym w Wenecji w 1491 roku. W artykule podjęto jednocześnie próbę przedstawienia znaczenia głównego dzieła Cotrugliego Księga o sztuce handlu dla historii rachunkowości w Polsce, a także Ambrogio Lerici, jako pierwszego Włocha, który zajmował się rozpowszechnianiem zasad podwójnego zapisu w Gdańsku.
Rozwój każdego przedsiębiorstwa zależy od czynników zewnętrznych związanych z otoczeniem firmy oraz wewnętrznych. W artykule przedstawiono teoretyczne koncepcje związane z wewnętrznymi czynnikami rozwoju przedsiębiorstw, przedsiębiorczością i kompetencjami przedsiębiorczymi. Dokonano przeglądu badań opisujących czynniki rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw działających w branży spożywczej i określono charakterystyczne dla tego przemysłu grupy tych czynników.
Artykuł poświęcono problematyce wpływu czynników kulturowych na organizację imprez sportowych. Warto podkreślić, że współcześnie większość organizacji sportowych, to twory wielokulturowe – koegzystują w nich różne kultury, które wchodzą we wzajemne interakcje,
współpracują ze sobą, czasami wchodzą w konflikty. Rozwój praktyk organizacyjnych w obszarze sportu wyczynowego i powszechnego stanowi aktualnie wyzwanie nie tylko dla państw i organizacji międzynarodowych, lecz także dla osób pełniących funkcje kierownicze w wielokulturowych organizacjach sportowych, które odpowiedzialne są za organizowanie różnej rangi imprez sportowych. Działania organizacji sportowych powinny opierać się na specyfice otwartości – kultura powinna umożliwiać tworzenie określonej sfery działań, otwierając
jednocześnie organizatorów imprez sportowych na otoczenie.