Numer 2/2020

Od redaktora naukowego

Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce kolejny numer pisma naukowego „Studia i Materiały”. W obecnym numerze zapraszamy do lektury siedmiu tekstów.
W artykule autorstwa Stanisława Flejterskiego i Marty Postuły podjęty jest temat wpływu struktury własności instytucji finansowych w krajach UE na rozwój społecznogospodarczy. W prowadzonych rozważaniach spróbowano zweryfikować hipotezę, że struktura własności w instytucjach sektora bankowo-ubezpieczeniowego nie ma współcześnie istotnego wpływu na wskaźniki rozwoju społeczno-gospodarczego pod warunkiem, że instytucje te kierują się kryteriami biznesowymi, a nie politycznymi, przy podejmowaniu decyzji.
Łukasz Brzezicki dokonuje zaś pomiaru efektywności 19 szczecińskich liceów ogólnokształcących w 2018 roku za pomocą dwóch modeli DEA (Data Envelopment Analysis), zorientowanych na wyniki. W badaniach wykorzystano model Cross Efficiency (CE) oraz Game Cross Efficiency (GCE) do oszacowania efektywności krzyżowej. Rekomendacje Autora stwarzają dla środowiska badawczego oświaty nowe źródło danych, a zarazem narzędzie do przeprowadzania w przyszłości złożonych badań edukacyjnych.
Autorzy Dominika Siwiec oraz Andrzej Pacana prowadzą analizę dotyczącą emisji zanieczyszczeń sektora energetyczno-przemysłowego z wykorzystaniem rozmytego analitycznego procesu hierarchicznego i metody TOPSIS. W celu przetestowania proponowanej techniki określono, który zakład ma największy wpływ na zanieczyszczenie powietrza z jednoczesnym uwzględnieniem wielkości i szkodliwości wytwarzanych emisji.
Jakub Tomczak prezentuje natomiast analizę wykorzystania serwisu LinkedIn do komunikowania się z otoczeniem przez uczelnie publiczne oraz wyniki swojego badania, które polegało na analizie wybranych profili uczelni publicznych w serwisie LinkedIn.
Amir M. Maleki i Fariborz Rahimnia w swoim tekście rozważają różnice kulturowe i związany z nimi stres akulturacyjny. Autorzy dokonują przeglądu literatury dotyczącej stresu akulturacyjnego i na jego podstawie proponują kierunki dla przyszłych badań.
Artykuł autorstwa Katarzyny Trzpioły porusza problem identyfikacji i analizy wybranych zagadnień związanych z kwalifikowaniem nieruchomości w sprawozdaniach finansowych. Opracowanie jest elementem prac prowadzonych nad nowym krajowym standardem rachunkowości.
Numer zamyka tekst autorstwa Marii Schulders, w którym autorka analizuje forfaiting przez zrzeczenie jako alternatywę finansowania projektu w celu realizacji projektów partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce.

Zapraszamy do lektury!

Zawartość numeru

Wpływ struktury własności instytucji finansowych w krajach UE na rozwój społeczno-gospodarczy (13 stron)
The impact of the ownership structure of financial institutions in EU countries on the socio-economic development (13 pages)
Autor: Stanisław Flejterski, Marta Postuła
Słowa kluczowe: sektor bankowo-ubezpieczeniowy, HDI, PKB per capita, efektywność społeczna i ekonomiczna
PP. 5 - 17
DOI: 10.7172/1733-9758.2020.33.1

Własność należy do fundamentalnych kategorii analizowanych od dawna z różnych perspektyw przez reprezentantów wielu dziedzin i dyscyplin. Problematyka badawcza zaprezentowana w artykule obejmuje analizę wpływu zmian w strukturze własności sektora bankowo- ubezpieczeniowego na rozwój gospodarczy i społeczny wybranych krajów, mierzony podstawowymi wskaźnikami makroekonomicznymi. W prowadzonych rozważaniach podjęta jest próba zweryfikowania hipotezy, że struktura własności w instytucjach sektora bankowo-ubezpieczeniowego nie ma współcześnie istotnego wpływu na wskaźniki rozwoju społeczno-gospodarczego, pod warunkiem, że instytucje te kierują się przy podejmowaniu decyzji kryteriami biznesowymi, a nie politycznymi. Hipoteza ta została zweryfikowana w ramach badań dotyczących wybranych instytucji bankowo-ubezpieczeniowych w krajach OECD. Do weryfikacji empirycznej hipotez wywodzących się z przedstawionego problemu wykorzystane są studia literaturowe i badania ilościowe.

Property belongs to fundamental categories that have long been analyzed from different perspectives by representatives of many fields and disciplines. The research issues presented in the article focuses on the analysis of the impact of changes in the ownership structure of the sector banking and insurance for the economic and social development of selected countries, measured by basic macroeconomic indicators. In my deliberations an attempt is made to verify the hypothesis that the ownership structure in the institutions of the sector banking and insurance does not have a significant impact on the development indicators socio-economic, provided that these institutions follow business criteria, not political when making decisions. This hypothesis was verified under research on selected banking and insurance institutions in OECD countries. Down empirical verification of hypotheses derived from the presented problem was used there are literature studies and quantitative research.
Wykorzystanie metody DEA do pomiaru efektywności liceów ogólnokształcących w Szczecinie (14 stron)
The use of the DEA method to measure the efficiency of high schools in Szczecin (14 pages)
Autor: Łukasz Brzezicki
Słowa kluczowe: efektywność krzyżowa, efektywność, krzyżowa efektywność gry, liceum, szkolnictwo
PP. 18 - 31
DOI: 10.7172/1733-9758.2020.33.2

W artykule dokonano pomiaru efektywności 19 szczecińskich liceów ogólnokształcących w 2018 roku za pomocą dwóch modeli DEA (Data Envelopment Analysis) zorientowanych\ na wyniki. Wykorzystano model Cross Efficiency (CE) oraz Game Cross Efficiency (GCE) do oszacowania efektywności krzyżowej. Przeanalizowano efektywność techniczną szkół średnich pod względem ilości (liczby uczniów) i jakości (rankingów edukacji). W zależności od wybranego modelu empirycznego za wyniki przyjęto liczbę uczniów, absolwentów lub wskaźnik rankingowy i średnią wartość matur. Natomiast za nakłady w obu przypadkach uwzględniono liczbę pracowników pedagogicznych. Najniższą efektywnością we wszystkich obszarach – zarówno ilościowych, jak i jakościowych – charakteryzowało się LO Mistrzostwa Sportowego w CMS. Najwyższe wartości efektywności w zakresie ilościowej charakterystyki kształcenia uzyskało I LO, a odnośnie do jakościowego aspektu edukacji – XIII LO. Szkoły, które zdecydowałyby się na strategie braku współpracy z innymi jednostkami, uzyskałyby wyższy poziom efektywności niż w przypadku współpracy wszystkich ośrodków edukacyjnych średnio o 7 p. proc w aspekcie ilościowym i 3 p. proc w jakościowym.

The article measures the efficiency of 19 high schools in Szczecin in 2018 using two DEA (Data Envelopment Analysis) models focused on results. The Cross Efficiency model (CE) and Game Cross Efficiency model (GCE) were used to estimate cross-flow efficiency. The technical efficiency of high schools was analysed in terms of quantity (number of students) and quality (education rankings). Depending on the empirical model chosen, the number of students, graduates or ranking index and the average value of high schools baccalaureate were assumed as the results. In both cases, the number of pedagogical employees was taken into account for the inputs. The lowest efficiency in the areas, both in terms of quantity and quality, was observed in the case of LO Sport Championships in CMS. The highest values of efficiency in terms of the quantitative characteristics of education were achieved by the 1st High School, and as regards the qualitative aspect of education at the XIII High School. Schools that opted for non-cooperation strategies with other units would achieve a higher level of efficiency than in the case of cooperation of all educational institutions by 7 p.p. on average in terms of quantity and 3 p.p. in terms of quality.
Analiza emisji zanieczyszczeń sektora energetyczno-przemysłowego z wykorzystaniem rozmytego analitycznego procesu hierarchicznego i metody TOPSIS (14 stron)
Analysis of pollution emission of the energy-industrial sector with use the fuzzy analytic hierarchy process and TOPSIS method (14 pages)
Autor: Dominika Siwiec, Andrzej Pacana
Słowa kluczowe: rozmyty analityczny proces hierarchiczny, TOPSIS, emisja zanieczyszczeń, redukcja zanieczyszczeń
PP. 32 - 45
DOI: 10.7172/1733-9758.2020.33.3

Emisja gazów cieplarnianych (w tym CO2), głównie w nawiązaniu do sektora energetycznoprzemysłowego, generuje negatywne zmiany w środowisku naturalnym. Dlatego, aby podejmować skuteczne działania mające na celu redukcję tych emisji, ważne jest właściwe ich analizowanie. W związku z tym celem artykułu było zaproponowanie wykorzystania techniki do analizy emisji zanieczyszczeń, która uwzględni jednocześnie wielkość oraz szkodliwość wytwarzanych emisji. Techniką tą był rozmyty analityczny proces hierarchiczny (FAHP, Fuzzy Analytic Hierarchy Process) oraz metoda TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution). Proponowaną technikę przetestowano na aktualnych, dostępnych danych statystycznych z Głównego Urzędu Statystycznego, dotyczących emisji zanieczyszczeń powietrza w Polsce w roku 2018 według sekcji PKD. W ramach przetestowania techniki określono, który z zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza według sekcji PKD ma największy wpływ na zanieczyszczenie powietrza, z jednoczesnym uwzględnieniem wielkości i szkodliwości wytwarzanych emisji. Mimo że uzyskane wyniki wynikają z subiektywnych ocen podmiotu stosującego technikę, wykazano, że technika ta umożliwia przeanalizowanie emisji zanieczyszczeń z jednoczesnym uwzględnieniem wielkości i szkodliwości emisji. Z kolei subiektywizm ocen po części zredukowano przez rozmytą skalę Saaty’ego. Stosując proponowaną technikę FAHP oraz metodę TOPSIS, wykazano, że możliwe jest dokonanie subiektywnej oceny szkodliwości emisji zanieczyszczeń oraz zintegrowanie ich z rzeczywistymi danymi, np. z danymi GUS. W związku z tym proponowana technika jest nowym podejściem do analizy emisji zanieczyszczeń, dlatego też jej zastosowanie może usprawnić proces decyzyjny w ramach ograniczania emisji, a tym dwutlenku węgla, którego redukcja, jak wskazano, jest aktualnym problemem na skalę globalną.

Greenhouse gas emissions (in it CO2), mainly with reference to the energy and industrial sector, generate negative changes in the natural environment. Therefore, to make effective actions in order to reduce this emission, it is important to analyze them properly. Therefore, the aim of the article was to propose using a technique to analyze the emissions of pollutants, included at the same time the size and harmfulness of emissions produced. This technique was a fuzzy analytic hierarchy process (FAHP, Fuzzy Analytic Hierarchy Process) and TOPSIS method (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution). The proposed technique was tested on current, available statistic data from the Central Statistical Office, on emissions of air pollutants in Poland in the 2018 year, according to PKD section. As part of testing the technique, it was specified which of plants according to PKD section has the biggest influence in pollutant the air, with simultaneous consideration of the size and harmfulness of generated emissions. Although that obtained results arise from subjective assessments of the entity using the technique, it was shown that this technique allows analyzed the pollution emissions, by including at the same time the size and harmfulness of emission. In turn of the subjectivity of assessments partly was reduced by the fuzzy Saaty scale. Using the proposed FAHP technique and the TOPSIS method, it has been shown that it is possible to perform a subjective assessment of the harmfulness of pollutant emissions and to integrate them with actual data, e.g. with data from the Central Statistical Office. Therefore, the proposed technique is a new approach to analyse emissions pollutions, in it CO2, whose reduction, as indicated, is a current global problem.
Wykorzystanie serwisu LinkedIn przez uczelnie publiczne, jako narzędzia komunikacji z otoczeniem (12 stron)
The use of LinkedIn by public universities as a communication tool with the environment (12 pages)
Autor: Jakub Tomczak
Słowa kluczowe: uczelnie publiczne, współpraca uczelni z biznesem, media społecznościowe, ICT, LinkedIn
PP. 46 - 57
DOI: 10.7172/1733-9758.2020.33.4

Współczesna gospodarka oparta na wiedzy, której motorem napędowym są technologie informacyjno- komunikacyjne (ICT, ang. information and communication technologies), wymaga od uczelni efektywnego wykorzystania mediów społecznościowych do inicjowania i budowania długotrwałej współpracy z otoczeniem, zwłaszcza z sektorem przedsiębiorstw. Artykuł ma na celu określenie poziomu wykorzystania serwisu LinkedIn jako narzędzia komunikacji uczelni publicznych z otoczeniem. Omówiono pojęcia odnoszące się do gospodarki opartej na wiedzy, nowoczesnych technologii ICT, mediów społecznościowych. Przedstawiono wyniki badań dotyczące obecnego poziomu wykorzystania serwisu LinkedIn przez uczelnie publiczne oraz ich wyspecjalizowane jednostki, odpowiedzialne za inicjowanie i budowę współpracy uczelni z przedsiębiorstwami.

Contemporary knowledge-based economy driven by information and communication technologies (ICT), requires universities to effectively use social media to initiate and build long-term cooperation with the environment, especially with the enterprise sector. The aim of the article is to determine the level of use of LinkedIn as a communication tool of public universities with the environment. The article contains terms relating to the knowledge-based economy, modern ICT, social media. The article presents the results of research on the level of use of LinkedIn by public universities and their specialized units responsible for building cooperation between universities and enterprises.
Uczniowie w stresie (Dlaczego różnice kulturowe są stresujące?) (11 stron)
Students Under Stress (Why Are Cultural Differences Stressful?) (11 pages)
Autor: Amir M. Maleki, Fariborz Rahimnia
Słowa kluczowe: Akulturacja, stres akulturacyjny, studenci zagraniczni
PP. 58 - 68
DOI: 10.7172/1733-9758.2020.33.5

Badania nad stresem akulturacyjnym (AS) są prowadzone od pięciu dekad, niemniej nadal wiemy niewiele na jego temat. Dodatkowo, do dziś nie udało się opracować jednolitych ram badawczych dla populacji studentów międzynarodowych. Z tego też względu celem tego artykułu jest próba opracowania takich ram badawczych oraz ustalenie, w jaki sposób optymalnie korzystać z teorii i metod badawczych w zależności od kontekstu badania. W artykule dokonaliśmy systematycznego przeglądu literatury dotyczącej AS, skupiając się na 92 badaniach opublikowanych do 2020 roku. Udało nam się ustalić, że w przypadku AS można wyróżnić powtarzające się zmienne, obejmujące czynniki społeczne, kulturowe, psychologiczne, komunikacyjne i demograficzne. Dzięki tej wiedzy menedżerowie i decydenci powinni móc lepiej zrozumieć organizacje i zarządzać nimi. Ponadto w niniejszym artykule potwierdziliśmy związek pomiędzy AS a wynikami psychicznymi i behawioralnymi oraz opracowaliśmy szczegółowo ramy badawcze obejmujące uwarunkowania i skutki AS. Dodatkowo zaproponowano również kierunki dla przyszłych badań.

 

Although acculturative stress (AS) studies have been conducted for five decades, we still know little about it. Moreover, we do not have a specific framework for international student population. The purpose of this paper is to explore how to use theories and research methods in different contexts and develop a framework. We systematically review articles related to this field, particularly 92 studies published until 2020. There are common variables in AS, comprising social, cultural, psychological, communicative, and demographic factors which managers and decision makers should properly understand and administer in organizations. This article also confirms a link between AS and mental and behavioral outcomes. We have elaborately developed a framework including antecedents and outcomes of AS. Suggestions have also been offered for future research.
Nieruchomości inwestycyjne – niechciana (?) kategoria aktywów – analiza wybranych problemów i wnioski z dyskusji na łamach czasopisma SKwP „Rachunkowość” (12 stron)
Investment real estate – unwanted (?) category of assets – analysis of selected problems and conclusions from discussions in the journal SKwP “Accounting” (12 pages)
Autor: Katarzyna Trzpioła
Słowa kluczowe: koszt historyczny, wartość godziwa, nieruchomości inwestycyjne, sprawozdanie finansowe
PP. 68 - 79
DOI: 10.7172/1733-9758.2020.33.6

Artykuł dotyczy identyfikacji i analizy wybranych zagadnień związanych z kwalifikowaniem nieruchomości w sprawozdaniach finansowych. Na tle regulacji prawnych ustawy o rachunkowości przedstawiono praktyczne wątpliwości i rozbieżności dotyczące tej grupy aktywów. W artykule odniesiono się – na tle dorobku literatury i prowadzonej dyskusji na łamach jednego z uznanych przez praktyków czasopism o wyzwaniach dotyczących sprawozdawczego ujmowania tych składników majątkowych – do kluczowych problemów i determinantów ujęcia takich aktywów w bilansie oraz powiązanych z nimi przychodów i kosztów. Omówiono tylko trzy najistotniejsze aspekty: kwalifikację, ujmowanie przychodów i kosztów oraz skutki wyboru modelu wyceny. Opracowanie jest elementem prac prowadzonych nad nowym krajowym standardem rachunkowości.

The study is the identification and analysis of selected issues related to the qualification of real estate in the financial statements. Against the background of the legal provisions of the Accounting Act, practical doubts and divergences concerning are presented this group of assets. The article referred to the literature and the ongoing discussion in one of the journals recognised by practitioners on the challenges of reporting these assets into key problems and determinants of the inclusion of such assets in the balance sheet and related revenues and costs. Only the three most important aspects are discussed: qualification, accounting for revenues and costs, and the effects of choosing a pricing model. The study is part of the work being carried out on a new national accounting standard.
Forfaiting przez zrzeczenie jako alternatywa finansowania projektu w celu realizacji projektów partnerstwa publiczno- prywatnego w Polsce (8 stron)
Forfaiting by Waiver as an Alternative to Project Financing for the Realization of Public-Private Partnership Projects in Poland (8 pages)
Autor: Maria Schulders
Słowa kluczowe: partnerstwo publiczno-prywatne, project financing, forfaiting przez zrzeczenie, bariery PPP w Polsce, zamówienia publiczne
PP. 80 - 87
DOI: 10.7172/1733-9758.2020.33.7

Pomimo rosnących potrzeb inwestycyjnych w infrastrukturę społeczną, partnerstwo publicznoprywatne (dalej: PPP) nie rozwija się zgodnie z oczekiwaniami w Polsce. Tylko 25% wszczętych postępowań kończy się na realizacji umowy – znacznie niższa stawka w porównaniu do innych krajów europejskich. Chociaż istnieje wiele potencjalnych czynników słabego rozwoju PPP w Polsce, w tym artykule pokazano nieefektywności w modelu finansowania projektu, a także przeanalizowano możliwość zastosowania forfaitingu przez zrzeczenie w Polsce. Artykuł określa niezbędne warunki, a także potencjalne korzyści dla rozwoju PPP jeśli model forfaitingu poprzez zrzeczenie zostanie zastosowany kompleksowo jako sposób finansowania polskich projektów PPP. Omówione zostaną krytyczne czynniki sukcesu w PPP, a także podział ryzyka projektu
i czynniki wpływające na cenę projektu.

Despite growing social infrastructure investment needs, public-private partnership (hereinafter: PPP) is not developing in accordance to expectations in Poland. Only 25% of initiated proceedings conclude in the realization of a contract – a significantly lower rate as compared to other European nations. While there are many potential explanations for the poor development of PPP in Poland, this article showcases the inefficiencies in the project financing model, as well as analyzes the applicability of forfaiting by waiver for Polish PPP projects. It outlines the necessary conditions as well as potential benefits to PPP development should the forfaiting by waiver model be applied comprehensively as a mode of financing for Polish PPP projects. Critical success factors in PPP will be addressed, as well as project risk division and factors influencing the project price.